Henk Zweerus

Henk ZweerusHendrik Johannes Martin (Henk) Zweerus (1920–2005) was een Nederlands beeldhouwer, schilder en tekenaar. Hij studeerde in Amsterdam aan de Rijksacademie waar hij o.a. les kreeg van Jan Bronner. Hij was getrouwd met kunstenares Hedwig Weber (1922–1987).Als docent aan de kunstacademie Enschede gaf hij o.a. les aan Jan Kip en Gerard van der Leeden. Later was hij docent aan de Technische Hogeschool Delft waar hij meerdere later bekende architecten sterk beïnvloede waaronder Carl Weber. Henk Zweerus is als kunstenaar vooral bekend door zijn beelden in de openbare ruimte waaronder voor de gemeente Amsterdam. Een aantal van zijn beelden bevindt zich tegenwoordig Museum de Fundatie. Ook zijn tekeningen werden gewaardeerd. Een aantal ervan bevindt zich in het Rijksmuseum. De nalatenschap van het echtpaar Zweerus is in een stichting ondergebracht en bevat een omvangrijke collectie tekeningen en beeldhouwwerken.

Vorming

Henk Zweerus ontwikkelde zijn artistieke bewustzijn in een tijd van schuivende grenzen en steeds meer artistieke vrijheid. In de eerste helft van de vorige werd het Modernisme geboren. Er hing elektriciteit in de lucht, zowel voor kunstenaars als voor het publiek dat van de, in hun ogen, extreme werken kennis nam: Amsterdam verkeerde in de toestand van een culturele aardverschuiving, met Sandberg en het Stedelijk Museum als epicentrum.

Zweerus stond er middenin, tekende samen met Constant Canadese soldaten op het Rembrandtplein om aan geld te komen. En leerde via Constant weer Appel en Corneille kennen. Ook maakte hij kennis met mensen als bijvoorbeeld Wessel Couzijn, Pearl Perlmutter. Desalniettemin ging Henk Zweerus zijn eigen weg.

Loopbaan

Vrij snel na de oorlog kreeg Zweerus al de mogelijkheid te werken aan enkele opdrachten en mee te doen aan tentoonstellingen. In Amsterdam zijn enkele grote beelden van hem te vinden in de openbare ruimte. Overigens ook in Oosterbeek – op veel later datum geplaatst.

Na zijn aanstelling als lector Vormstudie en driedimensionaal ontwerpen aan de TH te Delft, bepaalde hij, samen met de door hem aangetrokken Jacques van Rhijn en Jaap Meijer, twintig jaar lang het gezicht van deze studie.

Werk en thematiek

In die tijd ontstonden een zeventigtal, half manshoge beelden, betonstauettes, op het snijvlak van sculptuur en architectuur. In deze beelden wordt enerzijds het pure van geometrische vormen gehanteerd, anderzijds laat Zweerus een vrij soort architectonische lyriek opbloeien.

De tekeningen van Zweerus laten een man met een veel springeriger geest aan het werk zien. Een man van poëtische invallen, en een experimenteerder.

In zijn tekeningen legt Zweerus dezelfde soort vrijheid aan de dag, als iemand die dagboeken schrijft zonder de bedoeling die ooit voor publicatie prijs te geven. Zeer gemakkelijk wisselt Zweerus van vocabulaire. Soms werkt hij in een non-figuratief of sterk gestileerd idioom, op een ander moment tegen het realistische aan. Dan weer in helder afgebakende kleurige vlakken, dan weer in louter tastende potloodlijnen.

Met dank voor de bijdrage van gastcurator Pieter Entrop