(een videoportret van Hans Eijkelboom door Ramon Gieling)

Hans Eijkelboom

Hans Eijkelboom (1949) is een in Arnhem geboren beeldhouwer, conceptueel kunstenaar en bovenal fotograaf. Hij volgde opleidingen aan de academies van Den Bosch en Arnhem en was onderdeel van Ateliers ’63 in Haarlem. Aardig detail: buiten zijn medeweten werd uitgeschreven bij Arnhem en aangemeld bij Ateliers ’63 door het toenmalig hoofd Peter Struycken. Eijkelboom interesseert zich sterk voor identiteit. Als fotograaf boeit hem vooral het vermogen van de camera om patronen en verbanden bloot te leggen door het seriematige van het medium fotografie.

Identiteit

Wellicht het meest bekend zijn zijn in moderne binnensteden gefotografeerde portretten waarin hij de relatie tussen het individu en de sociale wereld om hem heen becommentarieert. Wat hij ziet is de wens een individu te zijn en de “onvermijdelijkheid” van het conformisme. Dit toont Eijkelboom vaak door individuele portretten te rangschikken in strakke ordeningen, “inventarisaties”. “Typologieën van de vrije wil” noemt Eijkelboom deze series van bijna identiek geklede en uitgedoste mensen met gevoel voor ironie. Om deze series te maken fotografeerde Eijkelboom decennia lang iedere dag tientallen mensen in Nederlandse steden en na 2007 ook in allerlei wereldsteden zoals Tokio en New York. Geïnspireerd door fotografen en kunstenaars als August Sander, Jan Dibbets, Ger van Elk en Bernd Becher maakt hij zijn Fotonotities van de stedelijke medemens door, met een hand op de knop van zijn draadontspanner in zijn zak en een camera onopvallend voor de borst, een tijdsbeeld vast te leggen.

Vroeg werk

Ook in zijn eerdere conceptuele werk uit de jaren zeventig maakte Eijkelboom series rond identiteit. Bijvoorbeeld met hemzelf als de avontuurlijke hoofdpersoon in geënsceneerde scenes gebaseerd op reclames voor sigaretten en alcohol. Ook poseerde hij als “de ideale man” in op basis van ideeën van vrouwelijke kennissen hierover geconstrueerde scenes met hemzelf in de hoofdrol. In een andere serie poseert hij als de persoon die vroegere bekenden dachten dat hij zou zijn geworden tien jaar nadat ze het contact waren verloren: bijvoorbeeld als boswachter, nietsnut of hulpverlener.

Uitzondering

In de jaren tachtig onderbrak Eijkelboom zijn socialer georiënteerde conceptuele werk voor meer esthetische fotografie in stillere settings zonder mensen, met geënsceneerde voorwerpen. Een van de resultaten hiervan is een serie foto’s die in de collectie van het Rijnstate ziekenhuis in Arnhem terecht zijn gekomen: monumentaal lijkende stillevens met stoelen en andere voorwerpen in zwart-wit. In feite gaat het om kleine zwart geschilderde voorwerpen die door het ontbreken van context en het afdruk formaat monumentaal lijken en allerlei associaties oproepen. Een mooi voorbeeld van deze zeldzamere serie is het werk “Bak met water”, tot voor kort in de collectie Rijnstate en nu verkrijgbaar bij Apunto.

Erkenning

Hans is winnaar van de Arti Medaille 2019 en heeft in binnen- en buitenland geëxposeerd en zijn werk maakt onderdeel uit van tal van publicaties (hij publiceerde zelf meer dan 50 boeken). Werk van Eijkelboom is opgenomen in de collecties van het Kröller-Müller, Het Stedelijk en tal van andere musea en Institutionele collecties zoals die van het Rijnstate Ziekenhuis in Arnhem. Recenter nam hij onder andere deel aan het prestigieuze Rencontres d’Arles fotografie festival en de Biennale van São Paulo.

Hans over zijn eigen werk

“In de eerste jaren ben ik alleen maar met mezelf bezig geweest. Toch begon ik steeds meer te voelen, hoe graag ik het ook wilde ontkennen, dat ik een product ben van de cultuur en maatschappij waarin ik leef. Zo is het idee ontstaan voor de Fotonotities: ik wilde weleens op langere termijn zien waarvan ik het product ben. Iedereen voert dezelfde menselijke strijd: Wat is van mijzelf en wat is van de cultuur waarin ik leef?”